ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ਿਅਰ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ 69 ਝੀਲਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਚੇਤਾਵਨੀ
ਸਟਾਰ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ (ਬਯੂਰੋ) : ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਗਲੇਸ਼ਿਅਰ ਝੀਲਾਂ ਹੁਣ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਫੋਕਸਡ ਗਲੇਸ਼ਿਅਰ ਲੇਕ ਆਉਟਬਰਸਟ ਫਲੱਡ (FGLOF) ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 69 ਗਲੇਸ਼ਿਅਰ ਝੀਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਜੋ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 9 ਝੀਲਾਂ ਜੰਮੂ ਸੰਭਾਗ ਵਿੱਚ ਤੇ 20 ਝੀਲਾਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸੰਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ।
ਕਿਹੜੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ?
ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਸ਼ਤਵਾੜ, ਰਾਜੌਰੀ, ਗਾਂਦਰਬਲ ਅਤੇ ਅਨੰਤਨਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਹਾਈ ਰਿਸਕ ਇਲਾਕੇ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵਸਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਅਚਾਨਕ ਟੁੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਡ, ਭੂਸਖਲਨ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਤੱਕ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲੀਆ ਆਫ਼ਤਾਂ ਨੇ ਵਧਾਈ ਚਿੰਤਾ
ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਕਿਸ਼ਤਵਾੜ ਅਤੇ ਕਠੂਆ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲ ਫੱਟਣ ਅਤੇ ਬੱਡ ਨਾਲ ਹੋਈ ਤਬਾਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਤਾਜ਼ਾ ਹੈ। ਕਈ ਜਾਨਾਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਘਰ ਬਰਬਾਦ ਹੋਏ। ਹੁਣ FGLOF ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਲਈ ਵੀ ਅਲਾਰਮ ਬਜਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ
ਪਰਿਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲੇਸ਼ਿਅਰ ਝੀਲਾਂ ‘ਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਅਤੇ ਕਲਾਈਮੇਟ ਚੇਂਜ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਲੇਸ਼ਿਅਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿਘਲ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ –
“ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਠੋਸ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਦਮ ਨਾ ਚੁੱਕੇ ਗਏ, ਤਾਂ ਕਈ ਝੀਲਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਫੱਟ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਤੇ ਆਬਾਦੀਆਂ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।”
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੁਝ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਖਤਰਨਾਕ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਬਾਦੀਆਂ ਲਈ ਡਿਜਾਸਟਰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਪਲਾਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਭਿਆਸ (ਮਾਕ ਡ੍ਰਿਲ) ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਜੋ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੇ।
ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸੁਨੇਹਾ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਪਹਾੜੀ ਦਰਿਆਂ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਸਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਅਲਰਟਾਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
